Cynhaliodd y Fforwm Rhyngseneddol ei chweched cyfarfod yn ddiweddar ers ei sefydlu yn 2022, gan ddod â seneddwyr o wahanol rannau o’r DU ynghyd i drafod materion trawsbynciol.
Mae'r erthygl Pigion hon yn rhoi gwybodaeth am sefydlu'r Fforwm Rhyngseneddol ac yn crynhoi'r hyn a drafodwyd yn y cyfarfod diweddar.
I gael rhagor o wybodaeth am y Fforwm Rhyngseneddol, gweler ein herthygl gynharach.
Cefndir y Fforwm Rhyngseneddol
- Yn dilyn Brexit yn enwedig, galwodd rhanddeiliaid fel pwyllgorau seneddol am strwythurau gwell ar gyfer cydweithio rhyngseneddol.
- Ym mis Hydref 2017, sefydlwyd y Fforwm Rhyngseneddol ar Brexit. Cyfarfu rhwng 2017 a 2019 i drafod materion sy’n ymwneud ag ymadawiad y DU â’r UE. Collodd y Fforwm fomentwm yn dilyn yr etholiad cyffredinol yn 2019 a phandemig COVID-19. Fodd bynnag, roedd galwadau’n parhau gan gyrff a phwyllgorau seneddol amrywiol am waith rhyngseneddol gwell.
- Cyfarfu iteriad presennol y Fforwm am y tro cyntaf ym mis Chwefror 2022. Mae blaenoriaethau'r Fforwm yn cynnwys goruchwylio:
- Cysylltiadau rhynglywodraethol, gan gynnwys cytuno ar adroddiad blynyddol ar y cyd ar fynd i'r afael â heriau cyffredin ynghylch gwaith craffu;
- Rhoi cytundebau rhyngwladol ar waith, gan gynnwys y Cytundeb Masnach a Chydweithredu, y Cytundeb Ymadael a Phrotocol Iwerddon/Gogledd Iwerddon;
- Marchnad fewnol y DU gan gynnwys Deddf Marchnad Fewnol y DU a Fframweithiau Cyffredin;
- Effaith y trefniadau cyfansoddiadol newydd ar y broses ddeddfwriaethol gan gynnwys y defnydd o bwerau is-ddeddfwriaeth a'r broses cydsyniad deddfwriaethol.
Y chweched cyfarfod
- Cynhaliwyd y cyfarfod y mis hwn yng Nghynulliad Gogledd Iwerddon dan gadeiryddiaeth Paula Bradshaw MLA a Matthew O'Toole MLA. Yn dilyn y cyfarfod, rhyddhaodd y Fforwm Rhyngseneddol ddatganiad ar y cyd yn crynhoi yr hyn a drafodwyd. Roedd hyn yn cynnwys:
- Y mandad newydd ar gyfer y Cynulliad Partneriaeth Seneddol rhwng y DU a’r UE, yn dilyn yr etholiadau i Senedd Ewrop a Senedd y DU eleni. Yn benodol, trafodwyd rôl deddfwrfeydd datganoledig yn y Cynulliad;
- Defnydd Llywodraeth y DU o bwerau dirprwyedig i ddeddfu mewn meysydd datganoledig a'r defnydd o ddeddfwriaeth fframwaith;
- Pa mor ddigonol yw’r trefniadau presennol i ddarparu cyllidebau ar gyfer y llywodraethau datganoledig;
- Gweithrediad a strwythurau cysylltiadau rhynglywodraethol. Roedd trafodaethau yn cynnwys a ddylid gosod strwythurau ar sail statudol, y broses Fframweithiau Cyffredin, a’r broses datrys anghydfodau.
- Cytunodd y Fforwm Rhyngseneddol ar dri phwynt:
- I archwilio sut y gall annog Gweinidogion a swyddogion y DU i ymateb yn gadarnhaol ac yn amserol i geisiadau gan bwyllgorau mewn gweinyddiaethau datganoledig i roi tystiolaeth yn ysbryd dwyochredd;
- I ysgrifennu at y Swyddfa Weithredol i gael diweddariad ar y safbwynt diweddaraf ar Fframweithiau Cyffredin;
- I wahodd Pat McFadden AS, Canghellor Dugiaeth Caerhirfryn a’r Gweinidog dros Gysylltiadau Rhynglywodraethol, i gyfarfod nesaf y Fforwm i drafod ei flaenoriaethau ar gyfer y maes gwaith pwysig hwn.
- Bwriedir cynnal cyfarfod nesaf y Fforwm wedi’i drefnu ar gyfer dechrau 2025.
Erthygl gan Adam Cooke a Josh Hayman, Ymchwil y Senedd, Senedd Cymru
