Cynhyrchu Ynni Adnewyddadwy yng Nghymru

17 Rhagfyr 2013 Erthygl gan Graham Winter, Gwasanaeth Ymchwil Cynulliad Cenedlaethol Cymru Yn Natganiad yr Hydref 2013 yr wythnos diwethaf, gwelwyd newid yng nghyfeiriad cefnogaeth ariannol Llywodraeth y DU ar gyfer ynni adnewyddadwy o ffermydd gwynt ar y tir i ffermydd gwynt ar y môr.  Mae’r blog hwn yn edrych ar yr ystadegau diweddaraf ar gyfer ynni adnewyddadwy sydd wedi’u cyhoeddi gan Adran yr Amgylchedd a Newid Hinsawdd am y cyfnod rhwng 2003 a 2012.  Mae ystadegau manwl pellach ar gael yn y papur ymchwil Ynni Adnewyddadwy yng Nghymru: mewn ffigurau. Mae’r ystadegau’n amlinellu faint o ynni a gynhyrchwyd gan ffynonellau adnewyddadwy yn ogystal a chyfanswm y gosodiadau ynni adnewyddadwy.  Caiff y rhain eu dosbarthu yn ôl gweinyddiaethau gwahanol y DU, gan alluogi cymariaethau i gael eu gwneud ynghylch y cynnydd gan bob gwlad o ran cynyddu faint o ynni adnewyddadwy a gynhyrchir. Bu cynnydd o 93 GigaWatt awr (4%) yn unig yn yr ynni a gynhyrchwyd o ffynonellau adnewyddadwy yng Nghymru rhwng 2011 a 2012.   Mae hyn yn cymharu â chynnydd o 18%, 7% a 30% yng Ngogledd Iwerddon, yr Alban a Lloegr yn eu tro. Trydan a gynhyrchwyd o ffynonellau adnewyddadwy 2003-2012 Mae nifer y gosodiadau (ac eithrio solar) wedi cynyddu llawer yn gyflymach, gyda chynnydd o 40% (o 352 i 493 o osodiadau) yng Nghymru a chynnydd o 25%, 70% a 50% yng Ngogledd Iwerddon, yr Alban a Lloegr yn eu tro.  Mae hyn yn adlewyrchu cynnydd mewn cynlluniau bach nad ydynt, er yn niferus, yn cynhyrchu llawer o ynni. Mae gosodiadau solar wedi cynyddu hyd yn oed yn fwy, o 16,000 i 27,000, ac maent bellach yn cynrychioli 98% o’r gosodiadau yng Nghymru ond dim ond 3% o’r trydan a gynhyrchir. Eto, mae hyn yn adlewyrchu natur y gosodiadau solar, sydd, yn aml, yn ddomestig a dim ond yn cynhyrchu ychydig o ynni. Mae’r cynnydd cyflym hwn yn nifer y gosodiadau wedi’i yrru gan y Tariffau Cyflenwi Trydan. Mae cyfran y trydan a gynhyrchir gan bob ffynhonnell o ynni adnewyddadwy ym mhob gwlad yn dangos rhai gwahaniaethau mawr. Mae’r gyfran uchel o ynni a gynhyrchir gan y gwynt yn y tair gweinyddiaeth ddatganoledig, ac o ffynonellau hydro yn yr Alban, yn adlewyrchu gallu naturiol mawr y gwledydd hyn o ran gwyntoedd cyflym a ffynonellau addas ar gyfer ynni hydro. Mae’r cyfanswm uchel o fio-ynni a gynhyrchir yn Lloegr yn dod yn bennaf o Tilbury B, sef gorsaf bŵer glo a addaswyd i losgi biomas. Cynhyrchu trydan yn ôl ffynhonnell ynni adnewyddadwy yn 2012 Sylwer: Mae’r ffigurau gwynt a thon yn bennaf yn ymdrin â gwynt (ar y tir ac ar y môr).  Nid oes ffigurau ar wahân ar gael. Y brif ffynhonnell a oedd yn gyfrifol am y cynnydd yn y trydan a gynhyrchwyd gan ynni adnewyddadwy yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon rhwng 2011 a 2012 oedd y gwynt.  Mae cyfanswm y gosodiadau gwynt (a thon) yng Nghymru wedi cynyddu, o 204 i 341; fodd bynnag, dim ond cynnydd o 5% a fu yn y capasiti o ran cynhyrchu. Roedd y cynnydd gwirioneddol yn y trydan a gynhyrchwyd o’r gwynt a’r tonnau hyd yn oed yn llai (0.7%). Y newid yn y trydan a gynhyrchwyd o ffynonellau ynni adnewyddadwy rhwng 2011 a 2012